Sperm Nakli (Sperm Donasyonu – Sperm Bağışı)

 

Sperm donasyonu yaklaşık 100 yıldan beri infertilite(kısırlık) tedavisinde kullanılmaktadır. İngilterede yılda 1000’den fazla çocuk bu yolla doğmaktadır. Bazı ülkelerde HIV riskini azaltmak için dondurulmuş sperm kullanılması zorunludur.

Bu işlem için alıcının kan grubu ve fiziksel özelliklerine uygun olan, enfeksiyon-genetik-psikolojik ve ailesel hastalık testleri sonucu sağlıklı olduğu tespit edilen banka spermi kullanılır.Alıcı, vericinin hobileri ve eğitim düzeyi açısından tercihte bulunabilir.

Kimlere sperm donasyonu önerilir?

Erkeğin menisinde hiç sperm saptanamayan ve testisten sperm üretiminin olmadığı ortaya konmuş çiftler sperm donasyonu için uygundur. Bu durum kanser tedavisi için verilen radyoterapi veya kemoterapiye bağlı testis hasarı veya doğuştan sperm üretiminin olmaması gibi durumlardan kaynaklanır. Erkeğin çocuklarına geçme olasılığı olan kalıtsal hastalığı varsa( hemofili, Duchenne’s muscular distrofisi) sperm donasyonuna gidilir. Bu gibi durumlarda hastalığın anne karnında tanısı konup gebelik sonlandırılabilmektedir, ancak bu çiftler için çok travmatik olmaktadır. Bu çiftlere (Tüp bebek)IVF uygulanıp embriyo biyopsisi (PGT) ile sağlam çocuklar seçilebilmekte ve rahim içine yerleştirilebilmektedir.

Alıcının bilgilendirilmesi

Donör spermle intrauterin sperm inseminasyonu(aşılama) kararı almak çiftler için oldukça güç bir karardır. Bu nedenle bilgilendirme seansı çiftlerin bu konuda aydınlatılması ve bu konuda fikirlerinin alınması ve tedavi hakkında yeterli bilgilenip bilgilenmediklerinin saptanması açısından önemlidir.

Sperm donasyonu sonucu doğan çocuklar bu tedaviyi kabul eden çiftin çoçuklarıdır.

Alıcı çift tedavinin gebelik veya canlı doğumla sonuçlanmama olasılığı hakkında bilgilendirilmelidir. Çift vericinin uygun secildiği, tarama testlerinin yapıldığı ve kendilerine uygun vericinin seçildiğinden emin olmalıdır.

Çift, çoğul gebelik riski açısından bilgilendirilmelidir.

Alıcının değerlendirilmesi

Doktor ayrıntılı muayenin yanında annenin tıbbi ve aile öyküsünü araştırmalıdır. Ultrasonografik yöntem ile rahim ve yumurtalıklar değerlendirilmelidir. Hormon testleri istenmelidir. Kan grubu ve Rh durumu saptanır.

Donör sperm uygulamasında iki yaklaşım vardır, birincisi intrauterin inseminasyon(aşılama) , diğeri IVF’ (Tüp bebek)’ dir.

Alıcı için tarama testleri

Çiftlerin her ikisinden de HIV, hepatit B ve C gibi seksüel yolla bulaşan hastalıklar için testler istenir. Bayanın rubella ve sitomegalovirus açısından aşılanıp aşılanmadığı araştırılmalıdır.

Alıcı ile donörün eşlenmesi

Alıcı ve verici etnik yapılarına ve saç rengi,ten rengi, göz rengi, boy, kilo gibi fizik özelliklerine göre eşlenmeye çalışılacaktır, Özellikle Rh (-) anne adaylarında vericinin kan grubunun negatif olmasına dikkat edilmelidir.

İntrauterin inseminasyon (IUI) ( Aşılama)

IUI(aşılama), donör sperminin veya eşin kendisine ait sperminin,laboratuvar ortamında hazırlanıp güçlendirildikten sonra direk olarak rahim içine verilmesi şeklinde uygulanır. İnseminasyon doğal siklus sırasında veya stimülasyon ( ilaç ile yumurta sayısının çoğaltılması) yapılmış sikluslarda yapılabilir. Özellikle stimülasyonlu sikluslarda IUI’ın başarısı oldukça yüksektir. Ağrısız ve çok basit bir prosedürdür. Jinekolojik muayene masasında spekülum takılıp serviks kültür sıvısı ile yıkanıp temizlendikten sonra plastik kateter yardımı ile spermler rahim içine verilir. İnseminasyon sonrası hasta 15 dakika masada ,2 saat odasında dinlendirilir. Cinsel ilişkiye devam etmenin herhangi bir sakıncası yoktur.İnseminasyondan(aşılama) 14 gün sonra geblik testi yaptırılması önerilir. Test pozitifse 2 hafta sonra ultrasonografi ile rahim içerisinde gebelik kesesi görülür.